Vijgenboom correct snoeien, onderhouden en overwinteren
Inhoudsopgave
Hoe wordt een vijgenboom geplant?
Vijgenbomen werden enkele tientallen jaren geleden nog voornamelijk in een kuip gehouden. De veredeling heeft inmiddels robuuste soorten opgeleverd. Ze zijn zo sterk, dat ze buiten in de volle grond gekweekt kunnen worden. Vijgen houden van een zonnige warme standplaats, beschut tegen koude wind. Ideaal zijn binnenplaatsen of standplaatsen bij muren. Diegene die een grotere serre of een kas heeft, kunnen vijgen ook in deze ruimtes plaatsen. Op deze beschutte plaatsen zijn vruchten ieder jaar opnieuw gegarandeerd.
Voor een vijg is het belangrijkste dat de bodem goed doorlatend is. Een harde, natte of zware bodem is ongeschikt voor het houden van een vijgenboom. In deze gevallen is het noodzakelijk zand en grind erdoorheen te mengen om een goede doorlatendheid te krijgen. Alternatief kan over het wijdverbreide kweken in een pot nagedacht worden. Gestuwd vocht is een groot probleem voor de mediterrane heester, onafhankelijk of deze in de volle grond of in een pot staat. Bij het houden in een pot gebruikt men hoogwaardige en met minerale stoffen verbeterde potgrond, en een grotere pot. Een grotere pot bevat meer aarde, droogt in de zomer minder snel uit en bevriest in de winter niet zo sterk. Meer informatie over een vijgenboom planten.
Hoe wordt een vijgenboom onderhouden?
Ondanks haar liefde voor een doorlatende bodem, hebben vijgen tijdens de groeiperiode rijkelijk vocht nodig. Als dit ontbreekt werpen de fruitbomen hun vruchten af. Regelmatig gieten, vooral tijdens droge periodes, is vanzelfsprekend. Ongewenst is bovendien te veel hitte rondom de wortels. Het is raadzaam de boomschijven met mulch of met kruidachtige bodembedekkers te begroeien. Dit geldt ook voor planten in een pot. In allebei de gevallen is bv. een onderbeplanting met een bijenweide- of een lage zomerbloemenmix aan te raden. Ze wordt in de lente gewoon op de bodem onder de vijg uitgezaaid. Voor de vijg in de pot is het raadzaam een automatisch beregeningssysteem, bv. een druppelaar, aan te brengen. Deze verzorgt de planten ook in de vakantieperiode betrouwbaar met water.
Voedingsstoffen zijn noodzakelijk tijdens de groeiperiode. Hiermee moet ook niet spaarzaam worden omgegaan, want terug gevroren takken moeten weer gaan groeien. Biologische of organische meststof voor bessen bevat alles wat de vijg voor zijn ontwikkeling nodig heeft. De door de fabrikant aanbevolen hoeveelheid wordt maandelijks tot de zomer aangebracht. Uiterlijk vanaf de hete zomer mag geen meststof met voornamelijk stikstof meer gebruikt worden. Zij bevorderen een onnodige groei, waardoor het hout niet uitgehard wordt en de vorstgevoeligheid van de plant stijgt
Hoe wordt een vijgenboom gesnoeid?
De vruchten rijpen aan het laatste, oftewel tweejarige hout. Onrijpe vruchten laat men aan de struik hangen. Bij een overwintering op een beschutte plaats rijpen ze na en geven een vroege oogst voordat de eigenlijke groeiperiode begint. In de herfst na de oogst kan de plant uitgedund of in vorm gesnoeid worden. Hierbij worden storende of kruisende takken en twijgen gesnoeid tot op één knop of vertakking. Slechts bevroren takken worden in de lente gesnoeid. Na een koude winter kan het raadzaam zijn de plant radicaal te snoeien om dood hout te verwijderen. Over het algemeen wordt alleen veel gesnoeid, als de kroon bij oudere struiken van binnen kaal wordt. Bij het snoeien beschermen handschoenen voor het huidirriterende melksap. Sterk bloeiende wonden worden gestopt door ze met water te besproeien. Meer informatie over vijgenboom snoeien.
Hoe overwintert een vijgenboom?
In het begin zijn bijna alle soorten gevoelig in de winter. Dit geldt ook voor de nieuwe robuuste variëteiten, die in de winter een bescherming nodig hebben. De beste mogelijkheid is een constructie van kippengaas rondom de plant te zetten en deze te vullen met afgevallen blad, dennennaalden of coniferentakken. De bladeren isoleren de basis en de wortels tegen strenge vorst. Temperaturen van minder dan -10° C zorgen er regelmatig voor dat takken kapotvriezen en onbeschutte wortels vorstschade oplopen. Een voorbeeldige tuinder bedekt de constructie nog met folie. Als het blad vochtig wordt, begint het rottingsproces. Kuipplanten kunnen het beste op een koele winterplaats, bv. een koude kas of een serre worden geplaatst. Temperaturen net boven 0° C zijn prima. Het naar binnen halen wordt zo lang mogelijk uitgesteld. Met de eerste lentezon en milde temperaturen worden de mediterrane gewassen weer naar buiten gebracht. Meer informatie over vijgenboom overwinteren.
Hoe wordt een vijgenboom vermeerderd?
In de late herfst of winter kunnen vijgen vermeerderd worden. Stekhoutjes van ca. 20 cm lang worden uit de takken geknipt en in puur zand of zeer zandige kweekaarde beworteld. Ze worden in een koel winterkwartier gezet en het substraat wordt vochtig gehouden. Stuwend vocht moet vermeden worden, want rotting verhindert de beworteling.
Ongedierte komt nauwelijks voor bij vijgen. Droge lucht begunstigt spint en vochtige warmte bladluizen. Door het secreet van bladluizen kunnen daarop roetdauwschimmels op de bladeren optreden.
Hoe wordt de vijgenboom gebruikt?
Vijgenbomen zijn exotische en mediterrane fruitbomen met een lange geschiedenis. In de middeleeuwen behoorden ze tot het basisvoedsel. Tegenwoordig zijn ze meer een delicatesse voor de veeleisende gourmet. Dankzij de moderne veredeling zijn er tegenwoordig soorten, die nogal hard en robuust zijn. Ze zijn geschikt voor het kweken in de tuin, hoewel ze de eerste jaren goed beschut moeten worden. Ze worden gehouden vanwege hun gezonde en lekkere vruchten. In een mild klimaat is het zelfs mogelijk twee keer per jaar te oogsten. In een pot wordt de vijg een compacte struik, die goed op het terras of op beschutte binnenplaatsen kan staan.
Welke vijgenboom variëteiten zijn er?
Er zijn enkele variëteiten, die uitstekend in de tuin kunnen staan omdat ze vorstbestendig en robuust zijn en waarvan de vruchten goed smaken.
- Ficus carica ' Rouge de Bordeaux' – vijg met paars-blauwe vruchten en een intensieve zoete smaak
- Ficus carica 'Brown Turkey' – vijg met bruinachtige zoete vruchten
- Ficus carica 'Kadora' – hele oude variëteit, die al 2000 jaar geleden bekend was
Verdere informatie
Eén van de oudste gecultiveerde planten komt uit het Midden-Oosten en is legendarisch vanwege zijn vruchten. De echte vijg (Ficus carica) wordt vaak alleen vijgenboom genoemd. De plant is een bladverliezende- of loofboom of grote struik met een grote ronde kroon. Als plant worden ze in Midden-Europa gehouden als Mediterrane kuipplant of direct in de tuin op een beschutte plaats.
Botanisch gezien behoort de vijg tot het Ficus geslacht, die rond 900 rassen uit de tropen en de subtropen bevat. Verwant is ze met verschillende sierplanten zoals bv. de Indische rubberboom (Ficus elastica) of de waringin of treurvijg (Ficus benjamina)
Al meer dan 2000 jaar geleden werden verschillende vijgensoorten beschreven die deels ook tegenwoordig nog bekend zijn. De vruchten golden in de middeleeuwen als basisvoedsel. Ze kregen overigens afrodiserende krachten toegedicht in de vorm dat ze sensualiteit bevorderen. Commercieel worden vijgen vanwege hun zoete, groene of paarse vruchten gekweekt. Het grootste gedeelte van alle vijgen is afkomstig uit Turkije. In haar thuisland worden vijgenbomen ca. 10 meter hoog en 4 meter breed. De bladeren zijn rond, 3 tot 5-lobbig en hartvormig aan de basis. U zult tevergeefs zoeken naar het klassieke bloeien van de plant. De bloem zit in een peervormige fruitbeker, die een bloembodem wordt genoemd (Latijn = receptaculum – bloembodem of bloemas bij zaadplanten). De meeste vijgenrassen zijn zelfbestuivend. Er zijn ook variëteiten die alleen vruchtzettingen kunnen vormen in een complex bemestingsproces als gevolg van vreemd stuifmeel. In de gewone handel komen deze soorten echter niet of nauwelijks voor. Het is daarom belangrijk om bij de aankoop te letten op zelfbestuivende rassen. De zogenaamde Beierse vijg (Ficus carica 'Violetta'®) is op onze breedtegraden bijzonder robuust en winterhard gebleken. Deze variëteit trotseert strenge kou tot min 25 graden en groeit betrouwbaar in de tuin. Vanaf juli begint de fruitrijping, waarvan de vruchten later in het seizoen zoeter en zachter worden. De kleur van het vruchtvlees varieert afhankelijk van de variëteit van roze tot rood, evenals de vruchtkleur van groen, geel, roodachtig tot donkerpaars.
Vijgen behoren tot het exotische fruit, dat dankzij de moderne kweekmethoden ook in onze tuinen geplant kan worden. De vruchten zijn gezond, worden zelfs als slankmakers gezien. Het vruchtvlees vol met ballaststoffen bevat heel veel zaden. Ze zijn verantwoordelijk voor het knarsen als men ze eet. Vijgen hebben een hoog gehalte aan mineraalstoffen zoals kalium, calcium, ijzer, zink en fosfor, als ook vitamine B1. Ze hebben een positieve uitwerking op de spijsvertering. Gevoelige darmen kunnen geïrriteerd reageren op gedroogde vruchten, want deze bezitten erg veel suiker.
Vijgenbomen zijn de toppers in de fruittuin. Om deze te kweken hoeft men niet eens al te veel moeite te doen.