Mahonie correct verzorgen, snoeien en planten
Inhoud
Hoe wordt de Mahonie correct geplant?
De mahonie houdt van een plaats in de halfschaduw of een lichte plaats uit de felle zon. Ze toleren echter ook de felle zon evenals de schaduw. Op een plaats in de felle zon heeft de plant een vochtigere bodem nodig, de winterkleur is dan wel intensiever. Omdat de plant wintergroen is, is een bescherming tegen de wind raadzaam. Een koude wind kan het blad uitdrogen als het hard vriest. Een goede bescherming tegen de wind bieden muren en grotere naaldbomen, bv. een coniferenhaag.
De mahonie is geen moeilijke plant. Ze komt met de meeste grondsoorten goed terecht. Alleen een hele vochtige of zelfs natte bodem die niet goed doorlatend is, is slecht voor de mahonie. Een dergelijke bodem kan echter verbeterd worden als deze met een tuinvork goed losgemaakt wordt en de grond met scherp zand wordt gemengd. Een droge bodem wordt goed verdragen, hoewel dan een zonnige plaats niet aangeraden wordt.
Omdat de mahonie groenblijvend is, kan deze het beste in het voorjaar geplant worden. Een plantgat, ongeveer dubbel zo groot als de wortelkluit wordt uitgegraven en aan de onderkant goed losgemaakt. Bij een zandbodem wordt de uitgegraven aarde gemengd met vergane compost. Hierdoor komen voedingsstoffen bij de wortels en kan de opslag van water tijdens de groeiperiode verhoogd worden. Voordat de wortelkluit wordt geplant, is het raadzaam deze in een waterbad te dompelen en na het planten goed te gieten. Opdat de plant zich kan uitbreiden, is een plantafstand van ongeveer een meter aan te raden.
Hoe wordt de Mahonie verzorgd?
De mahonie is erg gemakkelijk te onderhouden. Als deze aangegroeid is, heeft ze nauwelijks onderhoud nodig. Af en toe water geven als het erg droog is, is vanzelfsprekend. Bemesten is niet nodig. Positief is een mulch laag van vergane compost op een magere zandbodem.
Goed groeiende mahoniestammetjes kunnen door het afsteken in toom worden gehouden. Met een steekschop worden randstukken van de plant afgestoken, verwijderd of opnieuw geplant. Dit delen van de plant is de eenvoudigste vermeerderingsmethode bij een mahonie. Alternatief kan het zaad in de herfst of nadat deze rijp zijn worden gezaaid. Gestratificeerde zaden (geweekt in zandlagen) ontkiemen meestal betrouwbaar.
Hoe hoger de mahonie wordt, hoe kaler ze in het onderste gedeelte worden. Om dit tegen te gaan kan de mahonie regelmatig gesnoeid worden. Hierdoor vertakken de planten beter en tegelijkertijd wordt ook de bloei opgewekt. Compacte planten worden maar een beetje gesnoeid. Bij hoge exemplaren wordt de plant tot de helft gesnoeid. Vooral bij oudere of mahonie boompjes die grijzer worden, is het snoeien heel voordelig gebleken. De boompjes worden in het vroege voorjaar – zo rond eind februari gesnoeid. Ze herstellen dan nog in hetzelfde jaar. Dit gaat echter wel ten koste van de bloei.
Ongedierte is geen thema bij de mahonie. Roest en echte meeldauw is bijna het enigste wat kan voorkomen. Om dit te voorkomen kan het blad in het voorjaar met spuitzwavel of met een aftreksel van bv. heermoes (heermoesgier) worden behandeld. Als er toch een schimmelinfectie optreedt kan deze het beste met een fungicide behandeld worden.
Door hun Noord-Amerikaanse afkomst overleeft de mahonie zonder problemen de winters bij ons. Bij strenge koude vorst kunnen de bladeren echter uitdrogen en bruin worden. Een hoes van bv. vlies beschermt het blad tegen vorst.
Hoe kan de Mahonie worden gebruikt?
De gebruiksmogelijkheden van een mahonie in de tuin zijn erg veelzijdig. Door hun opvallende blad geven ze structuur aan andere vaste planten en heesters. In een perk met vaste planten bieden ze op de achtergrond een prachtige aanblik. Tussen grotere bomen en struiken kunnen ze ook als bodembedekker dienen. De stralende bloemen verlichten in het voorjaar attractief de ruimte tussen de heesters. De groenblijvende heester weerstaat gemakkelijk de druk van de wortels en sluiten open plekken af. Zelfs in een pot kan de mahonie zonder problemen gehouden worden.
Kunnen de bessen van de Mahonie geoogst worden en zijn deze geschikt om te eten?
De blauwe of blauwzwarte bessen zijn in principe eetbaar. Ze smaken zuur en kunnen in de keuken gebruikt worden voor gelei, jam of gebak. Ze worden geoogst als ze volledig rijp zijn. Ongebruikelijk is bij ons het verwerken als sap of wijn, zoals dit in het Noord-Amerikaanse thuisland wordt gedaan.
Verdere Informatie
De gewone mahonie (Mahonia aquifolium) is bij veel tuinders goed bekend en is zeer geliefd als betrouwbare groenblijvende plant. In de toekomst zult u aan een nieuwe naam moeten wennen. want volgens de laatste botanische nomenclatuur is het hele geslacht Mahonia, bestaande uit zo'n 70 soorten, aan de berberis (Berberis) toegewezen. Dit betekent dat de gewone mahonie botanisch Berberis aquifolium wordt genoemd. De groenblijvende heester is inheems in Noord-Amerika, van Zuidwest Kanada tot Noord-Californië. Ze groeit als losse, goed vertakkende struik tot een hoogte van ca. 1 meter. Ze wordt door de nieuwe takken steeds breder en nijgt tot verwilderen. De groenblijvende geveerde bladeren zijn lichtgroen. De enkele bladeren zijn aan de rand bezaaid met doorns. Tijdens de winter en vooral gedurende de vorstperiode kleuren deze naar een roodpaars. In de winter of vroege lente verschijnen bloemtrossen met ontelbare gele bloemen die intensief geuren. Bijen en andere insecten worden gelokt en zijn niet teleurgesteld. Een mahonie biedt bijen veel voedingsstoffen. In de zomer ontstaan hieruit blauwe tot blauwzwarte bessen. Voor ons mensen zijn de zuur smaken bessen in principe eetbaar, maar in grotere hoeveelheden zwak giftig. De bessen worden tot gelei, jam of vruchtgebak verwerkt. Ze kunnen ook tot sap geperst worden. In hun inheemse gebied wordt daarvan wijn gemaakt.
De gewone mahonie is bij ons de bekendste soort. Ze is volledig vorstbestendig en overleeft, ondanks de groenblijvende bladeren, ook strenge vorst met een ijzige wind meestal zonder schade. Ze is geliefd als bodembedekker of als duurzaam tuinelement. Dankzij het feit dat ze nauwelijks eisen stelt en veelzijdig gebruikt kan worden, vindt men in de tuin voor de mahonie bijna altijd wel een goede plek. Optimaal groeien ze als onderbeplanting bij grotere bomen en struiken. Ze kunnen bovendien als goed groeiende en groenblijvende haag van een gemiddelde hoogte worden geplant.