Lelietje-van-Dalen correct planten en verzorgen
Inhoudsopgave
Hoe worden lelietjes-van-Dalen geplant?
In de natuur groeit het lelietje-van-dalen onder loofbomen en struiken. Ze maken geen verschil tussen hun natuurlijke omgeving en de tuin. Zolang ze niet in de volle zon staan, groeien ze meestal zonder problemen. De wortelstokken kruipen bijzonder snel door vochtige, warme humusgronden in een licht zure omgeving. Grond met een laag humusgehalte vertraagt hun groei. Gelijkmatig vochtig betekent niet nat. Stuwend vocht is niet goed voor de wortelstokken. De grond moet altijd goed doorlatend zijn. Voeg verrotte (blad)compost of potgrond toe aan zanderige, arme grond. Harde kleigronden moeten voor het planten worden losgemaakt en verbeterd met grof zand en humus.
Lelietjes-van-dalen in potten worden in het voorjaar na de bloei uitgeplant. Als u de grond wilt laten begroeien met deze opvallende voorjaarsbloeiers, heeft u ongeveer 10 tot 15 planten per vierkante meter nodig, afhankelijk van de grootte van de pot. In de groeifase hebben de planten voldoende vocht nodig. Daarna zijn de vaste planten weinig veeleisend. Verwelkte delen moeten bij het planten worden verwijderd. Rizomen, zoals plantbare wortelstokstukken worden genoemd, worden geplant aan het begin van de rustfase in de herfst. De wortelstukken worden horizontaal ongeveer 5 tot 10 cm diep in plantgaten gelegd en bedekt met aarde.
De herfst is ook geschikt om sierpotten voor de lente voor te bereiden. De wortelstokken worden uitgegraven, bij voorkeur op plaatsen waar ze door hun sterke verspreiding steeds meer storen. De wortelstokken worden gelijkmatig in potten met zandige humus geplaatst. De wortelstukken worden 3 tot 5 cm bedekt met aarde en de potten worden in het koude raam of op een beschutte plek buiten gezet. De potten in de grond plaatsen beschermt ze tegen doorvriezen in de winter. De lelietjes-van-dalen blijven tot februari buiten en worden aan het eind van de winter naar de vensterbank verplaatst. Ze zullen snel uitlopen en kort daarna verschijnen de geurige bloemen.
Hoe worden lelietjes-van-Dalen verzorgd?
Ze danken hun lange leven aan hun soberheid zodra ze zich op een standplaats hebben gevestigd. Ze krijgen alleen water als het erg droog is, want dan concurreren ze met de begroeiing. Hun ondiepe plantenwortels reiken niet diep genoeg om voldoende vocht op te nemen. Een bedekking met bladmulch of bladcompost in de herfst zorgt voor voedingsstoffen.
Hoe worden lelietjes-van-Dalen vermeerderd?
Lelietjes-van-dalen kunnen in de herfst worden vermeerderd door de wortelstokken te delen. Zodra de planten zich in de wortel terugtrekken, worden de wortels voorzichtig uitgegraven met een spitvork. Als de grond los is, neem je één wortel en trek je voorzichtig het hele wortelstelsel eruit. De lange wortelstokken worden in stukken gesneden. Aan elk wortelstuk blijven minstens één of twee knoppen zitten. De afzonderlijke wortelstokken worden dan op de nieuwe plaats gezet en goed vochtig gehouden om te groeien. De vestiging gaat iets sneller als verrotte bladcompost in het plantgat wordt gedaan en de wortelstokken erop worden geplaatst.
Ongedierte bij lelietjes-van-dalen wordt zelden waargenomen. Felrode leliehaantjes en rhizoom etende rupsen is het enige ongedierte dat lelietjes-van-dalen moeten vrezen. Onder ongunstige of te vochtige omstandigheden zijn schimmelziekten in de vorm van roestschimmels of grauwe schimmel mogelijk.
Hoe worden lelietjes-van-Dalen correct verwijderd?
Als lelietjes-van-dalen een plek leuk vinden, veroveren ze die. Bijna invasief verdringen ze hun buren en bedekken de aarde. Zover mag het niet komen. Hun verwijdering is vrij eenvoudig. Je doorboort hun wortels met een spade en graaft ze uit met een spitvork. Uit losse grond kun je een uiteinde van de wortel pakken en een hele kluwen wortels trekken. De gereinigde grond wordt geharkt met een metalen hark. De laatste stukjes wortel kunnen gemakkelijk worden verwijderd. Als later nieuwe planten worden ontdekt door over het hoofd geziene wortelresten, kunnen deze er gemakkelijk uitgetrokken worden.
Hoe worden lelietjes-van-Dalen gebruikt?
Lelietjes-van-dalen zijn even praktisch als mooi. Ze zijn een perfecte onderbeplanting voor bomen en heestergroepen. Als liefhebbers van schaduw voelen ze zich thuis in schaduwrijke vaste plantenperken. Er moet echter voor worden gewaakt dat zij hun buren verdringen. In potten zijn het decoratieve lentebodes voor seizoensgebonden balkon- en terrasbeplantingen. Snijbloemen blijven enkele dagen goed in de vaas en verspreiden een verleidelijke geur.
Er zijn enkele selecties van het gewone lelietje-van-dalen die visueel opvallen en meestal zwakker groeien.
- 'Albostriata' – langzaam groeiende soort met crème witte, in de lengte gestreepte bladeren.
- 'Flore Pleno' – lelietje-van-Dalen cultivar met gevulde bloemen
- 'Hardwick Hill' – Cultivar van het lelietje-van-Dalen met bladeren die een lichtgroene rand hebben.
- 'Rosea' – lelietje-van-Dalen met lichtroze bloemklokjes
Zijn lelietjes-van-Dalen giftig?
Lelietje-van-dalen behoort zeker tot de giftige planten. Geen van hun plantendelen mag worden geconsumeerd, omdat ze digitalisglycosiden bevatten, die bekend zijn van vingerhoedskruid. Informatie over toxiciteit varieert in de literatuur en bij gifcentra van lage tot hoge toxiciteit voor mensen en vele zoogdieren.
Verdere informatie
Tijdens het zwerven door lenteparken en bossen kan op sommige plaatsen een heerlijk, zoet aroma worden waargenomen. Als je beter kijkt in het kreupelhout, kunnen opvallende lelietjes-van-dalen de reden zijn voor de betoverende geur. Ze zijn wijdverspreid en groeien onder loofbomen en struikgroepen over de hele wereld op het noordelijk halfrond. Botanisch gezien zijn er drie soorten, hoewel alleen het ons bekende lelietje-van-dalen (Convallaria majalis) met enkele variëteiten in de tuinbouw wordt geteeld. Botanisch gezien betekent de naam "lelie van de dalen". Nog niet zo lang geleden werd het lelietje-van-dalen ingedeeld bij de leliefamilie (Liliaceae). Maar zoals alles is ook de plantkunde aan verandering onderhevig, want tegenwoordig wordt het lelietje-van-dalen ingedeeld bij de aspergefamilie (Asparagaceae).
Lelietjes-van-dalen zijn langlevende en robuuste vaste planten. Ze vormen wortelstokken met smalle kruipende basisassen. Aan de knoppen van de takken ontspruiten basale, lancetvormige bladeren. De soortnaam "majalis" duidt op een bloeitijd in mei. Uit de basis van de bladeren komen gebogen, bladloze bloemstelen. Ze dragen enkelbloemige trossen met knikkende, witte bloemklokken. Een aangename geur ontsnapt uit de planten en bedwelmt hun omgeving. De bloemen worden gevolgd door oranje tot helderrode bessen als zaaddragers. Zij, evenals de bloemen en jonge bladeren, bevatten giftige digitalis-glycosiden. Dit plantengif is bekend van het vingerhoedskruid. De bessen worden door vogels gegeten en de uitgescheiden zaden worden verspreid. Het lelietje-van-dalen is giftig voor mensen en verschillende dieren.
Lelietjes-van-dalen kunnen op veel verschillende manieren worden gebruikt. Als bodembedekker zijn ze uitstekend geschikt om halfschaduwrijke plaatsen onder bomen en struiken te begroeien. In de 19e eeuw waren voorgekweekte lelietjes-van-dalen de exporttopper van Engelse kwekerijen. Dat is tot op de dag van vandaag niet veranderd. De handel biedt al in maart voorgekweekte potten aan voor de decoratie van balkons en terrassen. Ondanks hun compacte formaat van minder dan 25 cm zijn de trossen klokvormige bloemen uitstekende snijbloemen. In lenteachtige biedermeierboeketten verspreiden ze hun geur in de woonkamer. Bloeiende lelietjes-van-dalen, als plant of gesneden in een boeket, zijn een mooi geschenk voor Moederdag. Symbolisch staat het lelietje-van-dalen voor nederigheid, geluk, maagdelijkheid en liefde.
Voorzichtigheid is geboden bij het kweken van daslook (Allium ursinum) in de tuin. Beide planten houden van schaduwrijke plaatsen onder bomen. Voor onervaren tuinders lijken hun bladeren op elkaar, wat kan leiden tot verwarring en vergiftiging bij het oogsten. De twee planten mogen nooit naast elkaar groeien als u op zoek bent naar daslookblaadjes. Een geurtest door over de bladeren te wrijven geeft zekerheid: lelietjes-van-dalen bladeren zijn grotendeels geurloos en ruiken, in tegenstelling tot daslook, niet naar knoflook.
De giftigheid heeft het gebruik ervan in de vroegere natuurgeneeskunde niet verhinderd. In zwakke doses werd verwerkte lelietjes-van-dalen gegeven als vervanging van vingerhoedskruid (digitalis) bij diverse kwalen. Tegenwoordig heeft het lelietje-van-dalen geen betekenis meer in de volksgeneeskunde.