Duizendknoop op de juiste manier snoeien, planten en bestrijden
Inhoud
Hoe wordt de duizendknoop geplant?
Duizendknoop die geschikt is voor de tuin, is uitgesproken tolerant wat de standplaats betreft. Zowel zonnige als ook halfschaduwrijke standplaatsen zijn geschikt. Hoe zonniger de plaats, hoe vochtiger moet de bodem zijn. Voor groenblijvende soorten is een beschutte plek aan te bevelen. Als in de winter strenge vorst heerst of een ijzige wind over het land veegt, kan dit het groenblijvende blad beschadigen. Een duizendknoop groeit in bijna elke normale bodem die vers tot vochtig is. Op een droge zandbodem kunnen de struiken hun schoonheid nauwelijks ten toon spreiden. Rijkelijk bijmengen van humus verbetert bij een doorlatende bodem de mogelijkheid voeding en vochtigheid op te slaan. Alternatief kan bij een droge bodem een standplaats aan een vijverrand, bv. in de tussenzone, worden gegeven.
De vaste planten worden bij voorkeur in het voorjaar of de herfst geplant. Omdat ze als potplanten verkrijgbaar zijn, kan ook in de zomer worden geplant als er tenminste voldoende wordt gegoten. De plantafstand hangt van de groeikracht van de soort af. Tapijtvormende duizendknopen worden op een afstand van 25 cm geplaatst, om later een mooi tapijt te krijgen. Hoge kaarsvormige duizendknoopsoorten nemen na enkele jaren een paar vierkante meter plaats in.
Compacte struikvormige duizendknopen (bv. Persicaria amplexicaulis of Persicaria virginiana) kunnen ook in een kuip worden geplant. In grotere potten staan ze decoratief in een tuin, maar ook op het balkon of terras. Als substraat gebruikt men normale potgrond, die met een beetje zand of kleikorrels wordt gemengd. Het vervangen van het substraat gebeurt alle 5 jaar, want de potgrond verliest na verloop van tijd zijn oorspronkelijke eigenschappen.
Hoe wordt duizendknoop verzorgd?
Het onderhoud van de duizendknoop is te overzien en is beperkt. Belangrijk is de vochtigheid van de bodem, vooral tijdens hitteperiodes in het voorjaar of in de zomer. Een duizendknoop geeft de voorkeur aan een vochtige bodem die gevoed wordt door het gieten. Een jaarlijks te vernieuwen mulch laag tussen de planten verhindert het te snel verdampen van de bodem en behoudt de vochtigheid in de bodem wat aan te raden is bij een zand- of droge kleibodem. Als de bodem krachtig genoeg is hoeft niet bemest te worden. In het andere geval wordt er in het voorjaar compost in de bodem geharkt of om de plant heen worden hoornspaanders gestrooid. Een beproefde natuurlijke bemesting zijn aftreksels van planten, bv. van brandnetels of de gewone smeerwortel. Ze zijn zeer voedingsrijk en activeren het bodemleven.
Hoe wordt duizendknoop gesnoeid?
Snoeimaatregelen zijn alleen bij de klimmende duizendknoopsoorten noodzakelijk. Ze worden, die, die überhaupt nog in de tuin staan, in het voorjaar compleet teruggesnoeid. Bij de compact groeiende soorten sterft de spruit in de herfst af en de planten lopen uit de wortelstok in het voorjaar weer uit. Wie de uitgebloeide bloemen verwijderd, kan voortdurend op nieuwe bloemen rekenen. Bij de bodembedekkende duizendknoop worden na de winter de afgestorven bladeren en de takken verwijderd en eruit geknipt.
De eenvoudigste en meest gebruikte vermeerderingsmethode is de plantendeling. De wortelstokken worden in het voorjaar of in de herfst uitgegraven, in deelstukken met voldoende wortelmateriaal gedeeld en op nieuwe standplaatsen geplant. Alternatief is het mogelijk in het late voorjaar stekjes van takpunten te bewortelen. Het vermeerderen door zaad is in principe mogelijk, maar het is beter de moeite waard de zelf uitgezaaide stekjes in het voorjaar uit te graven en te verzetten.
In de winter tonen de meeste duizendknopen zich als zeer robuust. Bescherming hebben alleen de planten in een kuip nodig of de planten die wintergroen zijn. Dennentakken beschermen bij strenge vorst en geven tegelijkertijd schaduw.
Hoe kan de duizendknoop worden gebruikt?
Klimmende soorten, hoewel ze kritisch moeten worden gezien, worden als klimplanten voor gevels en muren ingezet. Meer gebruikelijk zijn de compacte en struikvormige duizendknopen. Deze kunnen in perken, borders of aan de rand van een vijver worden ingezet. Ze groeien betrouwbaar, zijn eenvoudig te onderhouden, bloeien lang en gelden als geliefde planten voor insecten.
Welke duizendknoopsoorten zijn er?
In de tuinderij zijn verschillende duizendknoop soorten aan te treffen. Hieruit zijn verschillende cultivars gekweekt, die bijzondere plantenkenmerken (bv. bloemen- en bladkleuren) hebben.
- Bruidssluier (Polygonum aubertii) – klimmende soort, heel snel groeiend
- Persicaria affinis – wintergroene bodembedekker met een lage dichte groei en intensief gekleurde bloemaren.
- Persicaria amplexicaulis – imposante en eenvoudig te onderhouden borderplant met heel veel rode, roze en witte kaarsvormige bloemen
- Adderwortel (Persicaria bistorta) – inheemse soort, met enkele cultivars voor gedeeltelijk drogere plaatsen,
- Persicaria capitata – een populair wordende soort met een lage vlakke groei en opvallend getekende bladeren
- Persicaria orientalis – eenjarige soort met grote overhangende bloemtrossen voor bloemperken en zomerbeplantingen
- Bos duizendknoop (Persicaria virginiana) – schaduwverdragende duizendknoop met lange ragfijne bloemaren en cultivars met opvallende tekeningen van het blad (bv. 'Painters Palette')
Is duizendknoop giftig?
Hoewel enkele soorten eetbaar zouden zijn, kan het consumeren van de meeste duizendknoopsoorten tot maag- of darmproblemen leiden en huidcontact kunnen irritaties veroorzaken.
Verdere Informatie
Nauwelijks een andere plantensoort is botanisch gezien in de laatste jaren zoveel veranderd dan de duizendknoop (Persicaria). Vele soorten zijn tussen verschillende geslachten heen en weer geschoven, waardoor de naamsverandering tot heden geen einde heeft gevonden. De taxonomie zal ook in de toekomst door de inzichten in de moleculaire biologie blijven veranderen.
Heel grof gezien kunnen de slingerende duizendknoopsoorten tot het geslacht Fallopia worden gerekend. Daartoe behoren ook de invasieve en gevreesde bruidssluier (Fallopia aubertii) en de Japanse duizendknoop (Reynoutria japonica). Tot op de dag van vandaag is de botanica het onder elkaar niet eens of de Japanse duizendknoop tot het Fallopia geslacht wordt gerekend of als bestaand geslacht Reynoutria wordt gevoerd. Beide gelden als neofyten, die de inheemse flora verdringen en slechts moeilijk te bestrijden zijn. In sommige landen bestaat reeds een plantenverbod voor de invasieve duizendknoopsoorten.
De meeste duizendknoopsoorten in de tuinderij worden tegenwoordig tot het geslacht Persicaria gerekend. Daaronder behoren ook de eenjarige soorten en de meerjarige vaste planten. Vooral de voormalige soorten Bistorta en Polygonum zijn wijd verspreid in de tuinderijen en vakhandel.
Het geslacht Persicaria omvat ca. 100 soorten die bijna over de hele wereld voorkomen. Ze groeien als eenjarige of meerjarige wortelstokvormende vaste planten. Afhankelijk van de soort zijn deze bladverliezend, halfwintergroen of groenblijvend. Het spectrum van hun levensruimte is zeer breed. Vaak geven ze de voorkeur aan vochtige gebieden, waar ze zich agressief uitbreiden. Ze bezitten vlezige spruiten met eenvoudige, gave, verschillend gevormde bladeren. Niet zelden valt het blad op door de markante aders van het blad. De basisbladeren hebben meestal lange stelen. De bladeren aan de stengels zijn kleiner en bevinden zich afwisselend aan de stelen. Deze hebben meestal geen steel. De duizendknoop wordt gewaardeerd voor de bloemen die, afhankelijk van de soort, vanaf het voorjaar in dichte aren of trossen bloeien. Hun vorm is zeer variabel en reikt van klokken-, beker- tot trechtervormig.
De duizendknoop heeft tegenwoordig ten onrechte een negatieve naam. Ze zouden agressief zijn en in de tuin nauwelijks te stoppen. Dit vooroordeel geldt slechts voor enkele soorten. (de slinger- en Japanse duizendknoop). Van deze soorten raden wij ook af. Toch zijn er veel duizendknoopsoorten die perken en borders uitstekend verrijken. Te noemen zijn hier de Persicaria affinis als compacte halfwintergroene bodembedekker, de Persicaria amplexicaulis of speciosa met zijn weelderige en langaanhoudende bloei of de Persicaria virginiana ook bos duizendknoop genoemd met zijn vaak prachtige tekeningen van het blad.
De duizendknoop wordt nog steeds onderschat als waardevolle tuinplant. De vaste planten kunnen zich heel goed aanpassen, zijn robuust en veelzijdig te gebruiken in de tuin. Dankzij hun nog steeds bestaande oorspronkelijkheid zijn de meeste duizendknoopsoorten geliefd bij insecten en kunnen goed in een insectenweide staan. Het is echt de moeite waard meer aandacht te besteden aan dit attractieve gewas.