Komkommers correct planten, bemesten en gebruiken
Inhoudsopgave
Hoe worden komkommers geplant?
Haal de komkommers uit de transportverpakking en dompel de plant als dit nodig is (als de kluit droog lijkt). Verwijder de zwarte plastic pot voor het planten.
Komkommerplanten houden van warmte. Al in april kan met de teelt van komkommers in de kas worden begonnen. Voor veldkomkommers moet u echter tot half mei geduld hebben. Ze kunnen van tevoren worden gekweekt en dan na de IJsheiligen worden uitgeplant. Komkommers hebben minimaal een temperatuur van 10°C nodig om te groeien. Komkommers in de kas moeten op een lichte standplaats staan, maar geen volle zon. Indien nodig is het raadzaam de planten tegen de felle zon te beschermen. Dit voorkomt het verbranden van de bladeren bij een felle zon. Een melkglasfolie, een wit laken of schaduwverf biedt een bescherming tegen de brandende middagzon. In tegenstelling tot de veldkomkommers – deze prefereren een standplaats in de volle zon.
De eisen aan de grond lijken bij beide vormen sterk op elkaar. Vochtige, voedzame en vruchtbare grond met een goede waterafvoer zorgen voor optimale groeiomstandigheden. Komkommers doen het niet goed in zware grond die slecht warm wordt. Het is raadzaam om drainagemateriaal aan te brengen om de beluchting bij de wortels te verbeteren. Een royale verzorging met compost of verrotte mest zorgen voor een basisvoorraad voedingsstoffen voor de sterke verbruikers. Bij de teelt van komkommers moet rekening worden gehouden met de vruchtwisseling. Net als bij rozenplanten mag een gebied slechts om de vier jaar worden herbeplant met komkommers. Als tussenplanten kunnen kortlevende groentesoorten, bijenweiden of peulvruchten worden gebruikt.
Veldkomkommers worden of direct in het perk gezaaid of onder glas voorgekweekt. Kleinfruitige resp. koudetolerante soorten worden vanaf eind april in de volle grond gezaaid en afgedekt met een beschermhoes. De hoes beschermt tegen mogelijke koudegolven en bevordert de kieming door een hogere temperatuur. Gevoelige soorten worden pas na het laatste vorstgevaar van half mei tot begin juni gezaaid. Tussen de planten is een afstand van ca. 30 tot 50 cm aan te bevelen. De afstand in de rij is 80 tot 100 cm. Tussenruimtes kunnen efficiënt met groenten met een korte kweekduur (b.v. radijs of sla) worden gebruikt. De kieming van komkommers gebeurt zelden gelijkmatig of betrouwbaar. Voor de zekerheid worden er telkens drie zaden per plantgat gezaaid.
Hoe worden komkommers voorgezaaid?
Het voorzaaien begint ongeveer 2 tot 3 weken voor het planten op de vensterbank of in de serre. Op deze manier wordt het tijdvenster voor de oogst verlengd. Voor het zaaien kunt u in de handel verkrijgbare zaaigrond of stekgrond gebruiken. Elk potje wordt - zoals in de volle grond - met 3 zaden gevuld. Het substraat wordt dan vochtig gehouden. Temperaturen van meer dan 20°C zorgen voor een snelle ontkieming en vroege jonge zaailingen. Voordat de komkommers rond half mei (na de ijsheiligen) buiten worden geplant, worden de jonge komkommerplanten op een iets koelere plek gezet. Door de lagere temperaturen acclimatiseren de planten en zijn dan optimaal voorbereid op het leven in de volle grond.
Het kweken van komkommers in verwarmde kassen kan vanaf half maart beginnen. In onverwarmde kassen is het raadzaam tot half of eind april af te wachten, omdat de gemiddelde minimumtemperatuur van 10 graden niet te vaak mag worden onderschreden. U kunt grote potten als kweekbak gebruiken of de jonge zaailingen in kleinere potjes (9x9 cm) in de kas planten.
Hebben komkommers een klimhulp nodig?
Als rankhulp voor de komkommer kunt u een touwtje van het plafond laten zakken. Tegenwoordig is het raadzaam om geënte komkommers met een goede resistentie tegen meeldauw te kopen. Ze hebben een duidelijk hogere opbrengst en zijn robuuster. Komkommers worden geplant op een afstand van ca. 40 tot 50 cm in de rij. Onderlinge schaduw is niet bevorderlijk voor de groei, dus wordt een rijafstand van minstens 150 cm aanbevolen. De komkommerplanten worden een beetje dieper ingeplant resp. aan hun basis aangeaard. De entplek moet echter boven de grond liggen. Door de verdiepte positie kunnen aan de basis verdere zijwortels groeien. Afhankelijk van de temperatuur in de kas kan het gebruik van een kweekkap voor extra warmte zorgen en de groei bevorderen.
Jonge planten, voorgekweekt of gekocht, worden voor het eerst getopt zodra er drie bladeren aan de plant zitten. En opnieuw, als er 4 tot 5 bladeren zijn ontstaan.
Hoe worden komkommers verzorgd?
Komkommers worden beschouwd als veeleisend wat de groei betreft. Ze hebben zowel veel water alsook voedingsstoffen nodig. Meer informatie over komkommers bemesten.
Droogte kan worden tegengegaan door regelmatig te gieten. Het is belangrijk de planten naar behoefte water te geven, zonder dat er wateroverlast ontstaat. Een mulchlaag van stro vermindert de bodemverdamping en houdt tegelijk het oppervlak los. Tijdens de oogsttijd in de zomer kunt u de groenteplanten met extra hoornspaanders of vloeibare meststof voor groente (b.v. brandnetelgier) verzorgen. Veldkomkommers worden gewoonlijk kruipend over de grond of klimmend op een latwerk gekweekt.
Komkommers klimmen in de kas aan touwtjes omhoog. Om de paar dagen wordt de nieuwe scheut voorzichtig om het touwtje gewikkeld. Zijscheuten worden consequent tot op heuphoogte verwijderd, omdat ze ten koste gaan van de vruchtvorming.
In de volle grond heeft een spalier of een rankhulp het voordeel dat bladeren sneller kunnen drogen. Langdurig vocht verhoogt het risico op valse meeldauw. Geelachtige vlekken, die steeds bruiner worden en ervoor zorgen dat bladeren afsterven, zijn een duidelijke aanwijzing hiervoor. Plantversterkers versterken preventief het bladweefsel in het voorjaar. In de kas veroorzaakt de echte meeldauw meer problemen. De overgang van droogte naar verhoogde luchtvochtigheid is kritisch. Zodra er witte schimmel op de bladeren ontstaat, is het belangrijk alle aangetaste bladeren onmiddellijk te verwijderen. Een eventuele infectie door spint kan onder controle worden gehouden met nuttige insecten.
Hoe kunnen komkommers gebruikt worden?
Komkommers worden voor consumptie onrijp geoogst. Geen 10 weken na het zaaien begint de vruchtvorming. Hoe vaker geoogst wordt, hoe meer vruchten ontstaan. Komkommers zijn een populaire en onvervangbare groente. Ze worden gebruikt in salades, verse gerechten, rauwkost en nog veel meer in de gezonde keuken. U kunt de zaden roosteren of als alternatief voor olijfolie persen. Door hun hoge vochtgehalte zijn komkommers een populair bestanddeel in huidcrème en reinigingsmelk. In de natuurgeneeskunde gelden komkommers als vochtafdrijvend en verkoelend, waardoor ze worden aanbevolen bij zonnebrand, verbranding of inwendig bij een onreine huid.
Hoe worden komkommers correct bewaard?
In het groentevak van de koelkast blijven komkommers ongeveer een week vers. Invriezen van hele komkommers is geen optie omdat het watergehalte hiervoor te hoog is. Het is mogelijk om komkommers in schijfjes in te vriezen. Hiervoor de komkommer in schijfjes snijden – dan in een ondiepe schaal in een enkele laag in de diepvries leggen tot ze net stevig genoeg zijn. Deze dan in een luchtdichte zak verpakken en de zak afsluiten. Alle lucht moet uit de zak verdwenen zijn. Zo kunt u de komkommers 8-12 maanden bewaren.
Het is ook goed mogelijk komkommers (als bv. augurk) in te maken.
Welke komkommersoorten zijn er?
Aan te bevelen komkommersoorten voor de kas of de volle grond zijn:
- Charlotte F1 - bitter-vrije augurk (F1-hybride) met heel veel vruchten
- Dominica F1 - kaskomkommer (F1-hybride) met resistentie tegen echte meeldauw
- Bella F1 - komkommer (F1-hybride) voor de volle grond en de kas
- Minik F1 – snackkomkommer is goed resistent tegen de typische komkommerziektes
- Murza F1 – komkommer die in de kas of de volle grond gekweekt kan worden, zeer robuust tegen het komkommermozaïkvirus, echte en valse meeldauw
- Phönix® - komkommer met 100% vrouwelijke bloemen, die voor een hoge opbrengst zorgen, ziekteresistente TOP soort
- Mini Stars F1 – hangende mini komkommer – met vele kleine snackkomkommers, bossig hangende groei, perfect geschikt voor hanging baskets en bloembakken
- Rocky F1 – komkommer met gladde, 8 tot 10 cm grote vruchten, ideaal voor de kas en de volle grond
Verdere informatie
Komkommers (Cucumis sativus) zijn niet weg te denken uit elke moestuin. Of ze nu in de kas of in de volle grond staan, een moestuin is niet compleet zonder komkommers. De vruchtgroente behoort tot de familie van de cucurbitaceae. Het komkommergeslacht (Cucumis) omvat ook de meloen en meer dan 50 andere broers en zussen.
Komkommers komen oorspronkelijk uit India. In hun thuisland worden ze al ca. 3000 jaar lang gekweekt. De Grieken en Romeinen kenden de groente al, die hier sinds de 19e eeuw onder glas wordt geteeld. Op de wereld zijn verschillende vormen gebruikelijk, die zich onderscheiden in vruchtgrootte, de aard van de schil, de tolerantie voor kou en de bevruchting.
Botanisch gezien zijn komkommers bessen, omdat hun zaden in het vruchtvlees zitten. Ze ontwikkelen als eenjarige planten een kruipende, rankende of klimmende groei. In het begin liggen hun scheuten op de grond. Zodra ze de kans krijgen om te klimmen, klimmen komkommers tot wel 4 meter hoog. De scheuten hebben grote, driehoekige tot eivormige bladeren met ruwe haren. Gele trechtervormige bloemen zijn mannelijk als ze in de oksels zitten. Grotere en alleenstaande bloemen zijn meestal vrouwelijk. Na hun bestuiving volgen langwerpige vruchten met ovale zaden. Nieuwe soorten voor de overwegend professionele teelt vormen alleen vrouwelijke bloemen, waar zonder bestuiving de komkommer uit groeit. Voor consumptie worden onrijpe vruchten geoogst.
Tuinders onderscheiden tussen veldkomkommers voor de teelt in de tuin en komkommers voor de teelt in de kas. De laatste is bekend door zijn lange slanke vorm als slangkomkommer. Veldkomkommers zijn niet noodzakelijk gebonden aan frisse lucht, maar kunnen ook onder glas worden gekweekt. Kasvormen van de augurken en de schilkomkommers completeren het komkommerassortiment. Steeds populairder worden geënte komkommers, omdat ze productiever zijn en beter bestand zijn tegen bodemschimmels.
Naast tomaten behoren komkommers tot de belangrijkste variëteiten in de particuliere groenteteelt. Hun knapperige vruchten zijn heel populair in de keuken en worden ook in de schoonheidsverzorging en de natuurgeneeskunde gebruikt.