Knoflook correct planten, oogsten en bewaren
Inhoudsopgave
Hoe wordt knoflook correct geplant?
Hoewel in Midden-Europa niet het zonnige, warme klimaat van het Middellandse Zeegebied heerst, kan knoflook toch in tuinperken en groentetuinen gekweekt worden. Vooral in de wijnbouwgebieden kan zijn heerlijke scherpe smaak ontstaan. De ideale standplaats is zonnig en warm en wordt gekenmerkt door lichte briesjes. Tocht vermindert het risico op ongedierte in de vorm van de gevreesde knoflookvlieg.
Wat de bodem betreft is een losse, humeuze tuinbodem zonder onkruid aan te bevelen. In de meeste goed verzorgde groentetuinen zijn deze voorwaarden te vinden. Een zeer zandige bodem moet voor het planten met humus verrijkt worden en een kleibodem wordt meer doorlatend door het bijmengen van zand. Een magere en droge zandbodem geeft nauwelijks opbrengst zonder dat de bodem verbeterd wordt. Rotting en het voortijdige afsterven van de planten worden begunstigd door een natte en zware bodem. In dit geval kan een dam worden gemaakt door het opschudden met compostaarde. De verhoogde plantpositie boven op de dam zorgt voor een zijdelingse afloop van het water. Knoflook hoeft niet uitsluitend in de tuin gekweekt worden. Ook in een grotere pot op een zonnige standplaats op een balkon of terras op het zuiden kan deze goed gekweekt worden. Als substraat wordt voor zandige potgrond gekozen.
Knoflook wordt in de herfst of de lente geplant of ook gestekt. Door deze planttijden wordt er een verschil gemaakt tussen winter knoflook en lente knoflook. De winter knoflook heeft het voordeel dat door de langere kweektijd grotere knollen gevormd kunnen worden. Aan de andere kant leidt deze langere kweektijd tot een groter risico voor ziektes en ongedierte en kost de verzorging meer werk. Wie dit extra werk uit de weg wil gaan, kan beter voor de lenteknoflook kiezen. Zijn tenen worden tussen begin maart en half april geplant.
Wat de vruchtwisseling betreft, is het zinvol om voor preisoorten teeltonderbrekingen van 4 tot 5 jaar in acht te nemen. De nadruk ligt op gewasbescherming, aangezien herhaalde teelt de verspreiding van veel voorkomende plagen kan bevorderen. De nabijheid van andere preien draagt ook bij tot de aantasting door mineervliegen. Peulvruchten, bijvoorbeeld, zijn succesvol gebleken als voorteelt voor knoflook.
De knoflook is echter relatief goed geschikt voor een gemengde teelt met andere gewassen. Het is bekend dat knoflook tussen aardbeien de kans op grauwe schimmel vermindert.
Bij het planten kunnen zowel de teentjes als de broedbolletjes uit de bloemen gebruikt worden. De tenen groeien binnen één seizoen uit tot oogstrijpe bollen. Langer duurt het bij de broedbolletjes. Ze moeten één jaar langer gekweekt worden om mooie grote bollen te krijgen. De broedbolletjes worden om de 10 cm in het perk gezet. Ze kunnen ook dichter op elkaar worden geplant, als ze later maar weer worden gescheiden. In de zomer verliezen ze hun bladeren en worden uit de grond gehaald. Voordat ze in de herfst opnieuw geplant worden, moeten ze op een droge plaats in de schaduw bewaard worden. In oktober worden ze op een afstand van minstens 15 cm in een rij ca. 5 cm diep geplant. Om rotting te voorkomen, worden de tenen enigszins scheef in het plantgat gezet.
Clevere tuinders komen op het idee, knoflook uit de winkel te planten. In principe gaat dit ook maar vaak zijn deze soorten afkomstig uit zuidelijke landen en niet of minder goed geschikt voor ons klimaat of leveren (zeker als ze behandeld zijn) slechts een magere oogst. Meer over het onderwerp knoflook kweken.
Hoe wordt knoflook correct verzorgd?
Zoals de meeste lookgewassen wenst de knoflook tijdens de groeiperiode een gelijkmatig vochtige en vruchtbare bodem. In de lente mag droogte de teelt niet beïnvloeden. Later, met het vergelen en afsterven van de bladeren in de zomer, verandert de behoefte en is water geven niet langer gewenst. Vochtige grond in de oogsttijd veroorzaakt schimmelaantasting. Naast meeldauw, grauwe schimmel en bladvlekken zijn de knoflookvlieg en de preimineervlieg de schadelijke tegenstanders van knoflook. Vooral de knoflookvlieg zorgt keer op keer voor problemen. Hij nestelt zich op de stengel en leidt tot zwakke, kreupele planten. Bij grootschalige commerciële teelt hebben we ook te maken met virussen, stengelluizen of bacteriële ziekten.
Hoe wordt knoflook gebruikt?
Knoflook is een bijzonder oude plant en wordt al sinds 5.000 jaar gekweekt. Ondanks zijn grote bekendheid is hij altijd populair gebleven. Knoflook is een klassieke moestuinplant, waarvan de bollen voor tal van doeleinden in de keuken kunnen worden gebruikt. In veel Aziatische, Oost-Europese of mediterrane gerechten is knoflook een “must”. Van het doordringende aroma wordt gezegd dat het de smaak van vlees, zeevruchten en groenten verbetert. In huis brengt het aroma ook boter, zout, olie of azijn op smaak. Voor de bereiding worden de teentjes van hun papierachtige vliesjes ontdaan of geschild en in kleine stukjes gehakt.
Welk effect heeft knoflook?
Zijn inhoudsstoffen hebben een antibacteriële werking, verlagen de hoge bloeddruk en het cholesterolgehalte. In de Indische geneeskunst Ayurveda geldt knoflook als verjongend, ontgiftend en zelfs als afrodisiacum. Tegenwoordig zijn er ontelbare preparaten en natuurgeneesmiddelen op basis van knoflook. De meeste zijn gericht op het menselijke vatensysteem en beloven verlichting bij talrijke andere ziektes door hun antiseptische en antibiotische werking
Hoe wordt knoflook correct geoogst?
Het juiste oogsttijdstip is van cruciaal belang voor de houdbaarheid van knoflook. Gewoonlijk worden de bladeren van begin tot half juli bijna volledig geel. Op dit moment worden gesloten bollenstanden opgegraven. Het loof moet nog stevig aan de bol vastzitten. Rooien gaat het best met een spitvork, die wordt gebruikt om de knoflookbollen op te graven. Ze worden eerst in kisten bewaard en op een luchtige, droge en schaduwrijke plaats gezet. De papierachtige schutbladeren blijven onbeschadigd tijdens het oogsten. Als de knoflook vervolgens op een koele, droge plaats wordt bewaard, is hij meer dan een half jaar houdbaar.
Verdere informatie
De knoflook behoort tot de oudste gekweekte planten ter wereld. Sporen van de teelt ervan gaan zelfs 5.000 jaar terug. Uit Centraal-Azië, kwam hij naar het Midden-Oosten en later naar Europa. Knoflook (Allium sativum) is een lookgewas, dat verwant is met daslook, bieslook, prei en ui. Zijn oorspronkelijke thuisland is Centraal-Azië, ten oosten van de Kaspische Zee. Zijn smaakgevende kracht heeft ervoor gezorgd dat de knoflookbollen tegenwoordig in Europa, Azië en Noord-Afrika wijdverbreid zijn.
De knoflook is een meerjarige, vorstbestendige bol, die alleen als één- of tweejarige geteeld wordt. Hij vormt een bol aan de basis met 5 tot 15 licht gebogen secundaire bolletjes, bekend als tenen. In tegenstelling tot de normale ui heeft ze niet de schilvormige opbouw. De bol is gehuld in een papierachtige huid met een witte of lichtpaarse kleur. Van knoflook zijn er verschillende variëteiten met verschillende bolkleuren. Uit de wortels lopen in de lente platte kniehoge blaadjes, en een bloemtak van bijna een meter hoog. Aan het einde van de stengel zitten groenwitte tot roze bloemen die in schijnbloemschermen zitten. Ze bloeien zelden en zetten geen zaad. Bij sommige rassen kan het gebeuren dat broedbollen zich in de bloeiwijze ontwikkelen. Dit is een kenmerk dat zij gemeen hebben met bulbillen.
Knoflook is niet meer weg te denken uit de keuken. Het doordringende aroma brengt de mediterrane, Aziatische en vele regionale keukens op smaak. In de moestuin zorgt de aanwezigheid ervan in de gemengde teelt voor een preventieve gewasbescherming.
