Daslook correct planten en oogsten
Inhoud
Hoe wordt daslook correct geplant?
De wilde daslook kan zonder problemen in de eigen tuin gekweekt worden. Het zelf kweken is ook zinvol want het wilde plukken in de natuur is nog maar beperkt mogelijk en kan al snel verwisseld worden met de giftige meiklokjes (Convallaria majalis). Men zoekt in de tuin een zo mogelijk halfschaduwachtige en vochtige plaats. Liefst onder loofbomen. Mogelijk is ook een onderbeplanting bij heggen of men laat de daslook op een beschaduwde braak liggende plaats verwilderen. Hoewel de lookgewassen schaduwplanten zijn, kan de standplaats ook in de zon zijn als de bodem tenminste vochtig genoeg is. Een humeuze, vruchtbare en vochtige bodem is ideaal maar elke normale tuinbodem is voor de daslook ook goed. Als de daslook te droog staat, groeit hij nauwelijks en het aroma wordt scherp en bijtend.
Over het algemeen wordt daslook in de vroege lente als potplant aangeboden. Deze planten komen meestal uit de kas en zijn voorgekweekt. Met het planten in de volle grond wordt zo lang gewacht tot geen strenge nachtvorst meer verwacht wordt. De plant kan tot deze tijd buiten wennen en wordtalleen bij nachtvorst naar binnen gehaald. Daslook is weliswaar vorstbestendig, maar het voorgekweekte frisse groen wordt door vorst beschadigd. Geplant wordt de daslook in een voorbereid plantgat. Een zandige bodem wordt verbeterd met humus of compost. Een kleibodem wordt losgemaakt en er wordt zand en een beetje compost toegevoegd. In het eerste plantjaar is het het beste als de plant niet geoogst wordt om de plant een goede start in de beschaduwde kruidentuin te garanderen.
Als het mogelijk is verse daslook knollen te krijgen, mogen deze niet uitdrogen en worden direct geplant. De langvormige wortels worden met de spitse punt naar boven en de wortels naar beneden ca. 10 cm diep op een plantafstand van ca. 15 cm geplant. Rondom de plant wordt compost aangebracht om zo de uitdroging van de bodem tegen te gaan. De planttijd van de rustende daslook wortels loopt van de zomer tot de herfst.
Vaak wordt een wortelbarrière aanbevolen, om de uitbundig uitbreidende daslook in toom te houden. Helaas helpt dit nauwelijks omdat daslook pollen vormt en geen uitlopers. Het eigenlijke probleem is dat ze zichzelf uitzaaien, wat op een gunstige standplaats tot een tapijtvormige bodembedekking leidt. Omplanten is mogelijk nadat de daslook wortels zich teruggetrokken hebben. Zodra het blad geel wordt, worden de wortels uitgegraven en op een nieuwe standplaats gezet.
Hoe wordt daslook verzorgd?
Zodra daslook gewend is aan zijn standplaats, hoeft hij niet meer verzorgd te worden. In de lente en later in de zomer wordt er op voldoende vochtigheid in de bodem gelet. Tijdens de rustperiode vindt de daslook het niet erg als de bodem niet zo vochtig is. Een mogelijke uitdroging wordt vermeden als men elk jaar na het intrekken in de wortels de rustende daslook een mulchlaag geeft. Hiervoor is bladcompost het beste en daardoor extra bemesting niet nodig. Door het verteren van de bladeren komen voldoende voedingsstoffen in de bodem.
Hoe wordt daslook vermeerderd?
Als na jaren de daslook gewoekerd is of zich tenminste goed ontwikkeld heeft, kunnen de pollen gedeeld worden. Men wacht af, tot het blad geel geworden is en steekt de wortels uit. De pollen kunnen ook gemakkelijk met de hand gedeeld worden. Aan elk deelstuk blijft voldoende wortelmateriaal. Ze worden direct na het vermeerderen weer geplant. De wortels drogen aan de lucht te snel uit. Als de daslook zich op zijn standplaats prettig voelt vermeerdert het kruid zich in een sneltreinvaart. Dit zichzelf uitzaaien leidt daartoe dat daslook hele plekken kan verwilderen. Wie daar niet van houdt, verwijdert alle bloemen en verhindert daarmee de zaadvorming. Vers zaad kiemt voortreffelijk, wat van het zaadgoed in de vakhandel niet altijd het gezegd kan worden. Daarom is het ook altijd zinvol om met een plant i.p.v. met zaad in de tuin te beginnen.
Ziektes en ongedierte komt bij de daslook uiterst zelden voor. Af en toe kan roestschimmel optreden of woelmuizen verslepen de knolvormige wortels.
Hoe kan daslook gebruikt worden?
Uiteraard verbindt men de daslook met zijn nuttige waarde. Zijn aromatische blaadjes verrijken kruidenkwark en -salades en soep. Ze zijn de basis voor een lekkere daslook pesto en hartige groentegerechten. Zijn populariteit komt door het gezegde geen onaangenaam knoflookluchtje te veroorzaken. Zeker heeft de daslook een minder intensieve nawerking dan de knoflook, maar fijne neuzen kunnen het toch wel ruiken.
Hoe werkt daslook?
In de volksgeneeskunde wordt daslook bij hoge bloedruk en bloedvat vernauwing aanbevolen. De zwavelverbindingen van de bladeren en wortels hebben een schimmelwerende werking op het organisme.
Niet te onderschatten is zijn sierwaarde in de lente. Nog voordat andere planten uit hun winterslaap ontwaken, begroeit daslook kale bodems. Door zijn korte groeiperiode kan hij als onderbeplanting van bomen en struiken gebruikt worden. Zodra hij zich in mei in de wortels terugtrekt, wordt daslook door varens, hosta’s (Hosta) of andere laat uitlopende schaduwplanten afgelost.
Hoe wordt daslook correct geoogst?
De oogst volgt vroeg in het jaar, zodra na het uitlopen de bladeren volledig gevormd zijn. Tot de bloei heeft daslook het beste aroma. Met de bloeiperiode verandert en verliest het kruid zijn smaak. Nog steeds wordt gedacht, dat daslook met het inzetten van de bloei niet meer gebruikt kan worden. Dit geldt alleen voor mensen die allergisch daarvoor zijn. Zij kunnen mogelijk huidirritaties of zwellingen krijgen. De bloemen kunnen zelfs geoogst en gegeten worden. Van elke plant neemt men in het begin maximaal één tot twee blaadjes. De rest heeft de plant voor zichzelf nodig om geen kracht te verliezen. Gierig oogsten van vers geplante planten leidt daartoe dat de wortels niet kunnen groeien en de plant zich zgn. zelf “opeet”. De oogst is uiterlijk net na de bloeiperiode voorbij. De plantdelen kunnen weliswaar nog gebruikt worden, maar ze worden steeds minder smakelijk. Meer informatie over het thema daslook oogsten.
Wanneer is de bloeiperiode?
De bloeiperiode van de daslook is in de lente en begint in april. Zodra de bladeren vol ontwikkeld zijn, lopen de bloemstengels uit de basis. Met het verwelken eindigt het daslook seizoen.
Hoe kan daslook houdbaar gemaakt worden?
Door de korte groei- en oogstperiode is het conserveren noodzakelijk. Het zeer geliefde drogen is voor daslook minder geschikt. De bladeren verliezen zoveel aroma, dat ze alleen nog maar naar gras smaken. Beter geschikt is het invriezen of het in olie inmaken.
Is daslook giftig?
Daslook is helemaal niet giftig. Alleen mensen met een allergie kunnen af en toe met irritaties reageren. Het gevaar bestaat vooral daarin dat ze bij de oogst gemakkelijk verwisseld kunnen worden met de giftige meiklokjes. Hoewel beide planten ook voor leken heel verschillend kunnen werken, ontstonden er in het verleden vergiftigingen. De planten kunnen het beste door hun aroma onderscheiden worden. Als men aan de bladeren wrijft hebben de meiklokjes niet het typische knoflookaroma. Bovendien staan de bladeren met de stengels strak rechtop en bij de daslook groeien ze uit de basis licht overhangend. Meiklokjes bloeien later met klokjes i.p.v. met stervormige bloemen. Wie onzeker is, zoekt het beste advies bij een expert.
Verdere Informatie
In veel uiterwaarden en vochtige gemengde bossen in Centraal-Europa hangt in de lente een knoflookaroma in de lucht. De reden hiervan kan bij daslook (Allium ursinum) worden gezocht.
Daslook wordt ook borslook, uienbloem, woutknooplook of wilde knoflook genoemd. De laatste naam is echter verwarrend omdat de naam wilde knoflook ook voor Kaapse knoflook (Tulbaghia violacea) gebruikt wordt. Daslook behoort tot de grote familie van de lookrassen (Allium), die rond 100 soorten omvat. Daslook is een inheemse plant, die in onze regio als pittig keukenkruid in de lente gewaardeerd wordt. In heel Europa is de wilde looksoort in vochtige, halfschaduwachtige bossen, vooral in de uiterwaarden en langs de oevers van beekjes aan te treffen. Samen met boswindroosjes (Anemone nemorosa) en uitlopende varens bedekt daslook lichte bosbodems.
Hoewel de soort tot de lookgewassen en daarmee tegelijkertijd ook tot de uiensoorten behoort vormt de plant knolachtige wortels en wordt daarom eerder als een vaste plant gezien. Ze verspreidt zich snel doordat ze zichzelf uitzaait en bedekt na enige tijd grotere stukken bodem. Wat daslook liefhebbers geweldig vinden, wordt door andere tuinbezitters als plaag gezien en grootschalig verwijderd. Ook gaan de meningen uiteen voor wat het aroma betreft. Men houdt van deze geur of men vindt het knoflookaroma met zijn onaangenaam. Deze geur verspreidt zich alleen tijdens zijn groei en bloei in de lente. Uit de smalle langwerpige wortels ontstaan in het begin van de lente, drie tot vier lange ellipsvormige bladeren. De plant groeit tot een hoogte van tot wel 30 cm. Zodra ze volgroeid zijn, groeien vanaf april de bloemstengels met eindstandige ronde bloemschermen uit de basis. Ze bevatten meer dan 20 witte stervormige bloemen, die in de late lente zaadkoppen vormen en eraf vallen. Daarna trekt de daslook zich terug en rust tot de volgende lente.
Het daslook was al bij de Romeinen bekend. In de middeleeuwen en de periode daarna werden zijn bladeren vaak verzameld en gegeten. Daarna raakte het kruid algemeen in de vergetelheid en werd enkele jaren geleden opnieuw ontdekt. Tegenwoordig is er zelfs een hype ontstaan, die ver boven het normale gebruik in kwark, als pesto, soep of voor salades uitsteekt. Inmiddels is er nauwelijks nog een levensmiddel wat niet door daslook verfijnd en gearomatiseerd wordt.