Blauwe bessen op de juiste manier planten, plukken en snoeien
Inhoud
Hoe worden blauwe bessen op de juiste manier geplant?
Blauwe bessen behoren tot het geslacht van de heide (Ericaceae) en worden als veenplanten behandeld. Ze houden van een zonnige standplaats. Een windbeschutte plaats is voordelig ook als ze volkomen vorstbestendig zijn. Wat bijzonder is aan de planten, zijn de eisen die aan de bodem worden gesteld. Hoewel veel soorten door het kweken toleranter zijn geworden, geven blauwe bessen over het algemeen de voorkeur aan een vochtige humeuze veenhoudende zure bodem. Ondanks de grote behoefte aan vochtigheid is het wel belangrijk dat het water goed kan weglopen zodat geen ophopend vocht ontstaat. Een dergelijke bodem is in het veengebied aan te treffen, maar normaalgesproken niet in de eigen tuin.
Voor het planten van blauwe bessen moeten daarom enkele voorbereidingen voor de bodem worden getroffen. Het kweken van blauwe bessen in een kuip die in de volle grond wordt gezet is een beproefde methode van ervaren tuinders.
Hiervoor wordt een plantgat zo groot gegraven dat een grote kunststof pot (50-100 liter) daarin geplaatst kan worden. Geschikt hiervoor is bv. een kuip waarin beton wordt gemengd. In de bodem en de onderste potrand worden gaten geboord, zodat het water goed kan weglopen. De pot wordt in het uitgegraven gat geplaatst. De bovenste rand sluit evenredig af met de bodemoppervlakte. De ruimtes aan de zijkant tussen de bodem en de pot worden met de uitgegraven aarde opgevuld.
De pot wordt gevuld met hoogwaardige azalea- of turfhoudende potgrond. Alternatief kan een mengsel van compost, turf en naaldgrond worden gebruikt. Het is belangrijk dat het zelf gemengde substraat absoluut kalkvrij en zuurhoudend is.
Het substraat wordt met een gieter goed natgemaakt en is daarmee voorbereid voor het planten van de blauwe bessen in het voorjaar.
Voor andere planten is deze methode niet gunstig of zelfs fataal. Het insluiten van de wortels en de hogere vochtigheid zijn ongeschikt voor veel struiken en heesters. Voor blauwe bessen zijn dit echter optimale omstandigheden, zonder de omgeving, door het zuurgehalte van de bodem, onnodig te verzuren. De kunststof pot zorgt voor een belemmering en verzamelt vochtigheid. Overtollig water (als het bv. veel heeft geregend) kan weglopen door de geboorde gaten. Hierdoor is de aarde bij de wortels van de blauwe bessen steeds iets vochtiger dan in de bodem daarnaast.
Afhankelijk van de groeihoogte worden de blauwe besstruiken op een afstand van 1 tot 1,5 meter geplant zodat ze voldoende zon kunnen krijgen.
Blauwe bes cultivars kunnen ook in grotere potten op het balkon of terras worden gehouden. Voor het balkon is een compacte groeisoort aan te bevelen omdat het daar vaak windig is. Een borstwering of een muurtje zorgen voor de noodzakelijke beschutting tegen de wind. Als substraat wordt net als in de tuin veenhoudende potgrond gebruikt. Onder de pot wordt een onderzetter geplaatst om uitdroging te vermijden. Meer over het onderwerp blauwe bessen planten.
Hoe worden blauwe bessen verzorgd?
Bij droogte werpen blauwe bessen de bloemen en vruchten af. Om de oogst niet in gevaar te brengen mag de bodem in de zomer niet uitdrogen. Hiervoor wordt zacht water bv. uit de regenton, gebruikt. Kalkhoudend bron- of kraanwater leidt tot te hoge PH-waardes. De opname van voeding wordt op deze manier gestoord en de planten beginnen weg te kwijnen. Een gelijkmatige vochtigheid van de bodem is ideaal en tegelijkertijd de beste bescherming tegen typhula incarnata (een schimmelziekte). Ophopend vocht of schommelingen wat de vochtigheid betreft verhogen het risico op deze schimmelziekte.
Blauwe bessen in een pot moeten elke 3 tot 5 jaar worden verplant. Het uitgeloogde substraat nijgt tot ophopend vocht en daarmee het gevaar van een schimmelinfectie. Voor blauwe bessen die buiten in een pot staan is het aan te bevelen deze in de winter met kokosmatten in te pakken. Zo wordt het bevriezen van de wortelkluit en daarmee een beschadiging van de wortels vermeden. Blauwe bessen die in de volle grond zijn geplant hebben geen bescherming nodig. Hoewel bij strenge vorst of koude wind dit zeer zeker kan worden overwogen.
Hoe worden blauwe bessen gesnoeid?
Bladverliezende blauwe bessen worden in het voorjaar in vorm gesnoeid. Hierbij worden alleen de scheve of dwars groeiende takken gesnoeid. Bij de groenblijvende blauwe bessen worden na de bloei of de oogst alleen deze takken getrimd. Na de winter wordt het dode hout uit de struik gesnoeid. Meer over het onderwerp blauwe bessen snoeien.
Hoe worden blauwe bessen bemest
Voedingsstoffen zijn noodzakelijk als men een goede oogst wenst. Hiervoor is een speciale meststof voor blauwe bessen geschikt. Deze levert voedingsstoffen en verlaagt tegelijkertijd de PH-waarde. Aan te bevelen is per jaar 2x te bemesten. De eerste periode is in het vroege voorjaar en de tweede na de bloei en voordat de vruchten worden aangemaakt.
Hoe worden blauwe bessen vermeerderd?
De pure soorten kunnen door het uitzaaien van het zaad in de herfst worden vermeerderd. De gecultiveerde blauwe bessen zijn meestal gekruist. Deze worden door middel van stekjes vermeerderd. De afgeknipte punten van de bladverliezende struiken worden in de vroege zomer, de groenblijvende van de zomer tot de herfst beworteld.
Welk gebruik hebben blauwe bessen?
Blauwe bessen behoren tot het klassieke fruit. Ze ontwikkelen zich in de tuin tot struiken die niet persé een fruittuin nodig hebben. Ook in perken met struiken komen blauwe bessen goed tot hun recht. Er zijn verschillende soorten in de handel die op de plaats die er is kunnen passen. Doordat de bessen intensief worden gekweekt in de tuinderij komen er ieder jaar opnieuw nieuwe en verbeterde kruisingen in het plantenassortiment.
- Vaccinium 'Blue Parfait' – compacte blauwe bes voor in de pot
- Vaccinium 'Hortblue®' – 2x dragende blauwe bes
- Vaccinium 'Reka® Blue' – blauwe bes met grote vruchten en volle takken met bessen
Welke werking hebben blauwe bessen?
Blauwe bessen/ blauwe (bos)bessen (Vaccinium corymbosum) bevatten veel anthocyanines. Deze zorgen voor de blauwe kleur van de bessen.
De anthocyanines hebben ook een antioxiderende werking, waardoor ze in het lichaam bepaalde schadelijke stoffen, "vrije radicalen", kunnen neutraliseren. Om die reden zouden volgens bepaalde Amerikaanse onderzoekers blauwe bessen anticancerigene eigenschappen hebben. Anthocyanines zorgen verder voor een betere bloedcirculatie, hebben een positieve invloed op milde diabetesvormen en op vasculaire oogaandoeningen.
Nachtblindheid zou sterk verbeterd worden door het frequent gebruik van blauwe bessen.
Zoals de cranberry (Vaccinium macrocarpon) zou de blauwe bes ook een antiseptische werking op het urinair stelsel hebben. Hiervoor verantwoordelijk zijn de proanthocyanidines, die verhinderen dat de Coli-bacteriën zich kunnen vastzetten op de wand van de blaas en de urinewegen. Hierdoor zouden infecties op de urinewegen voorkomen worden.
Door de aanwezigheid van looistoffen (tannine) hebben de blauwe bes en de bosbes een mild adstringerende werking. Dit verklaart de goede diarreebestrijdende eigenschappen van de vrucht en de positieve invloed op het spijsverteringstelsel.
Hoe worden blauwe bessen geplukt?
Blauwe bessen zijn rijp als de bessen zwartblauw zijn gekleurd en zacht worden. Ze worden voorzichtig met de hand van de struik geplukt, zodat de bessen niet platgeduwd worden.
Hoe worden blauwe bessen ingevroren?
Blauwe bessen worden met schoon water afgespoeld. In een zeef af laten druipen en vervolgens in een doos of zak, luchtdicht afgesloten, in een vriezer invriezen.
Wanneer worden blauwe bessen geoogst?
De oogstperiode van de blauwe bessen cultivars begint in de zomer en kan meerdere weken duren. Vanaf de bloei totdat de vruchten rijp zijn duurt het ca. 6 tot 8 weken. Ze worden rijp als de bessen intensief blauw worden. Om te zien of de vruchten rijp zijn is het het eenvoudigste gewoon een bes af te plukken en te proeven.
Verdere Informatie
Blauwe bessen zijn voor elke fruittuinder iets speciaals. De blauwzwarte vruchten rijpen vanaf de volle zomer. Ze gelden als bijzonder gezond en smakelijk. Het blauwe bessen ras (Vaccinium) bevat ca. 450 soorten. Ze zijn zowel in arctische gebieden als ook in de tropen te vinden. Ze bewonen verschillende levensruimtes, die van de heide, moeras, veengebied tot het bos reiken. Bij het geslacht van de heide behorend, geven ze de voorkeur aan een voornamelijk zure, oftewel kalkvrije standplaats. Daar groeien ze als groenblijvende, half wintergroene of bladverliezende struiken of kleine boompjes.
Blauwe bessen vormen afwisselende leerachtige bladeren met een lancetvormige tot ronde bladvorm. Bladverliezende soorten kleuren zich in de herfst attractief rood. Van het voorjaar tot in de zomer verschijnen kleine urnvormige bloemen, waaruit later de kogelvormige bessen verschijnen. Voor de bestuiving zijn vooral nectar verzamelende insecten verantwoordelijk.
Het bekendste zijn de blauwe bessen (Vaccinium myrtillus). Deze ziet men bij elke wandeling door de inheemse naald- en gemengde bossen. Men denkt dat deze lekkere blauwe bessen de oorsprong zijn van talrijke gekweekte blauwe bessoorten. Dit vermoeden is echter niet juist.
De geliefde gekweekte blauwe bessen uit de tuincultuur zijn afkomstig uit Noord-Amerika. In de afgelopen 100 jaar zijn uit de verschillende blauwe bessoorten (bv. Vaccinium angustifolium, Vaccinium corybosum, Vaccinium virgatum en andere) talrijke cultivars, door een doelgerichte kruising, ontstaan. De struiken kunnen tot wel 4 meter groot worden en geven vruchten met een doorsnee van tot wel 1 centimeter. Jaarlijks komen er nieuwe soorten in de handel, die door een hogere PH-waarde en droogtetolerantie, goede weerbestendigheid, betere oogst en andere kenmerken opzien baren. Industrieel worden tegenwoordig ca. 30 soorten in grotere mate gekweekt.
De blauwe bes cultivars zijn een mooie aanvulling in een fruittuin. De vruchten smaken heerlijk en bevatten gezondheid bevorderende inhoudsstoffen. Of ze nu vers gegeten worden of als compote, moes of jam worden verwerkt, blauwe bessen hebben een positieve invloed op de bloedvaten en de bloedsomloop.
